ນ້ຳຕົກຕາດເລາະ ເປັນສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວທີ່ມີຊື່ສຽງຂອງແຂວງສາລະວັນ ເຊິ່ງກຳເນີດເກີດຂຶ້ນມາ ຈາກແມ່ນ້ຳເຊເສັດທີ່ມີຕົ້ນກຳເນີດມາຈາກ ແຂວງເຊກອງ, ເປັນນ້ຳຕົກມີຄວາມສູງປະມານ 10 ແມັດ, ຕັ້ງຢູ່ບ້ານແສນວັງ, ເມືອງ ແລະ ແຂວງສາລະວັນ ໂດຍສະຖານທີ່ດັ່ງກ່າວໄດ້ເປີດນຳໃຊ້ຕັ້ງແຕ່ປີ 1986 ເປັນຕົ້ນມາ ແລະ ໄດ້ມີການພັດທະນາຂຶ້ນເລື້ອຍໆຈົນມາຮອດປັດຈຸບັນ.
“ຕາດເລາະ”ແມ່ນໄດ້ມາຈາກຄຳວ່າ “ໂລະ” ມີຄວາມໝາຍວ່າ “ອະໄວຍະວະເພດຊາຍ” ເຊິ່ງເປັນຄຳເວົ້າຂອງຊົນເຜົ່າທີ່ອາໄສຢູ່ໃນເຂດບໍລິເວນແຫ່ງນີ້.
ມີຄໍາເລົ່າລືວ່າ: ໃນເມື່ືອກ່ອນໄດ້ມີຜູ້ເຖົ້າຄົນໜຶ່ງແຕ່ລະມື້ລາວອອກໄປໄຮ່ໄປສວນເພື່ອຫາຢູ່ຫາກິນ ມື້ໜຶ່ງໃນເວລາຄ້ອຍຄ່ຳເຊິ່ງຕາເວັນໃກ້ຈະຕົກດິນລາວຄິດຢາກໄປອາບນ້ຳກ່ອນທີ່ຈະກັບບ້ານເພາະຢູ່ໃນສະ ຖານທີ່ດັ່ງກ່າວມີນ້ຳຕົກຕາດທີ່ສົ່ງສຽງດັງຮື່ມໆ, ເມື່ອໄປຮອດນ້ຳຕົກຕາດບັງເອີນພໍ່ເຖົ້າໄດ້ພໍ້ກັບຜູ້ສາວສອງເອື້ອຍນ້ອງທີ່ມາແຕ່ໄຮ່ ແລະ ຄິດຢາກອາບນ້ຳເຊັ່ນກັນ ແຕ່ອາດເປັນຍ້ອນພົມລິຄິດຂອງພໍ່ເຖົ້າຄົນນັ້ນທີ່ຈະໄດ້ເມຍຊ້ຳເຖົ້າ, ສອງສາວເອື້ອຍນ້ອງໄດ້ເອີ້ນທັກທາຍພໍ່ເຖົ້າຄົນນັ້ນຕາມພາສາຄົນໄທບ້ານດຽວກັນວ່າ: “ພໍ່ເຖົ້າຢາກໄດ້ເມຍບໍ່?” ດ້ານພໍ່ເຖົ້າກໍ່ບໍ່ລໍຊ້າ ແລະ ໄດ້ຕອບກັບໄປວ່າ: “ກໍ່ຢາກໄດ້ຫັ້ນແລ້ວ, ແຕ່ບໍ່ມີຍິງໃດໃນບ້ານເຮົາສົນໃຈເລີຍ” ເມື່ອໄດ້ຍິນແນວນັ້ນ ສອງເອື້ອຍນ້ອງຈຶ່ງໄດ້ພະນັນກັບພໍ່ເຖົ້າຄົນນັ້ນວ່າ: “ພໍ່ ເຖົ້າກ້າໂຕນລົງຕາດນີ້ບໍ່? ຖ້າພໍ່ເຖົ້າກ້າແລ້ວກັບຂຶ້ນມາໄດ້ພວກຂ້ອຍທັງສອງຂານອາສາຈະເປັນເມຍທັງສອງເລີຍ”.
ເມື່ອພໍ່ເຖົ້າໄດ້ຍິນແນວນັ້ນກໍ່ຄິດໄປຄິດມາວ່າຈະເຮັດແນວໃດດີ ຈະໂຕນລົງຕາດກໍ່ຢ້ານຕາຍ ແລະ ຖ້າບໍ່ໂຕນຕາດກໍ່ຢ້ານສອງເອື້ອຍນ້ອງຫົວເຢາະເຢີ້ຍວ່າເປັນຜູ້ຊາຍທີ່ຂີ້ຢ້ານ ແລະ ອີກຢ່າງໜຶ່ງພໍ່ເຖົ້າເອງກໍຢາກໄດ້ສອງເອື້ອຍນ້ອງມາເປັນເມຍແດ່ ພໍ່ເຖົ້າຈຶ່ງໄດ້ຕັດສິນໃຈຖາມສອງເອື້ອຍນ້ອງໄປຄືນວ່າ: “ພວກຫຼານເວົ້າແທ້ບໍ?”. ສອງເອື້ອຍນ້ອງຕອບວ່າ: “ເວົ້າແທ້ຖ້າພໍ່ເຖົ້າເຮັດໄດ້ພວກເຮົາຍອມເປັນເມຍສາບານກໍ່ໄດ້”.
ເມື່ອໄດ້ຍິນສອງເອື້ອຍນ້ອງຢືນຢັນຄືແນວນັ້ນ ພໍ່ເຖົ້າຕັດສິນໃຈແກ້ຜ້າອອກຈົນເຫັນ “ໂລະ” (ອະໄວຍະວະເພດຊາຍ) ຍານຕາບຊາບແລ້ວພໍ່ເຖົ້າກໍ່ໄດ້ໂດດລົງໄປຕາດນັ້ນຈົນມິດດົນເຕີບເຮັດໃຫ້ສອງເອື້ອຍນ້ອງຕົກໃຈວ່າພໍ່ເຖົ້າຕາຍແລ້ວ!.
ຫຼັງຈາກນັ້ນບໍ່ດົນພໍ່ເຖົ້າກໍ່ໂພ່ຫົວຂຶ້ນມາ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ເອື້ອຍນ້ອງຕັດສິນໃຈເຮັດຕາມທີ່ໄດ້ສັນຍາກັບພໍ່ເຖົ້ານັ້ນໄວ້ຄື ຍອມເປັນເມຍທັງສອງຄົນເລີຍ, ຈາກນັ້ນສອງເອື້ອຍນ້ອງຈຶ່ງໄດ້ບອກພໍ່ເຖົ້າວ່າ: ມື້ແລງໃຫ້ເພິ່ນໄປສູ່ຂໍນຳພໍ່ແມ່ພວກເຂົາ, ພໍ່ເຖົ້າກໍ່ປະຕິບັດຕາມ ແລະ ໄດ້ສອງເອື້ອຍນ້ອງມາເປັນເມຍພ້ອມກັນ, ຕໍ່ມາຄົນທັງຫຼາຍກໍ່ໄດ້ເອີ້ນຕາດແຫ່ງນີ້ວ່າ: ຕາດໂລະ ຫຼື ຕາດເລາະ ຈົນເທົ່າທຸກມື້ນີ້.
ຕາດເລາະ ເປັນຕາດທີ່ມີຄວາມສວຍງາມທີ່ທຳມະຊາດປັ້ນແຕ່ງຂຶ້ນມາ ແລະ ຈາກຄວາມງົດງາມດັ່ງກ່າວເຮັດໃຫ້ຕາດແຫ່ງນີ້ເປັນສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວທີ່ຂຶ້ນຊື່ຂອງແຂວງສາລະວັນ ເຊິ່ງມີນັກທ່ອງທ່ຽວທັງຊາວລາວ ແລະ ຕ່າງປະເທດໃຫ້ຄວາມສົນ ໃຈມາທ່ຽວຊົມເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ.
ນ້ຳຕົກຕາດເລາະ ເປັນສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວທາງທຳມະຊາດ ທີ່ສ້າງຄວາມປະທັບໃຈຕໍ່ກັບນັກທ່ອງທ່ຽວທີ່ເຂົ້າມາທ່ຽວຊົມ ເພາະມີທິວທັດທຳມະຊາດທີ່ສວຍງາມ, ມີຕົ້ນໄມ້ໃຫຍ່ຫຼາກຫຼາຍຊະນິດ, ມີນ້ຳຕົກຫຼາຍຊັ້ນໄຫຼຜ່ານໂຂດຫີນ ເມື່ອໄດ້ເຫັນແລ້ວເປັນຕາຢາກລົງໄປອາບໃຫ້ຊື່ນໃຈ. ຕາດເລາະ ຈະມີສາຍນ້ຳໄຫຼຜ່ານຢູ່ຕະຫຼອດປີ ແລະ ເປັນຕາທ່ຽວຊົມຫຼາຍທີ່ສຸດໃນລະຫວ່າງເດືອນພຶດສະພາ ຫາ ເດືອນພະຈິກ ເພາະເປັນໄລຍະທີ່ມີສາຍນ້ຳໄຫຼທີ່ສວຍງາມ ແລະ ມີນ້ຳທີ່ນ້ຳໃສສະອາດ.
ນ້ຳຕົກຕາດເລາະ ແມ່ນມີຄວາມແຕກຕ່າງຈາກສະຖານທີ່ອື່ນໆ ເພາະສະຖານທີ່ນີ້ແມ່ນປະກອບດ້ວຍທຳມະຊາດອັນສວຍງາມ ແລະ ມີສາຍນ້ຳເຊເສັດທີ່ນຳໃຊ້ເຂົ້າໃນການຜະລິດກະແສໄຟຟ້າໃນລາວ ຄື: ເຂື່ອນໄຟຟ້າເຊເສັດ 1 ແລະ ເຊເສັດ 2 ໂດຍອ້ອມຮອບບໍລິເວນໃກ້ຄຽງມີປ່າໄມ້ອຸດົມສົມບູນ, ມີອາ ກາດທີ່ບໍລິສຸດ ແລະ ມີຄວາມສະອາດເປັນທຳມະຊາດ ສາມາດທ່ຽວຊົມດ້ວຍການຍ່າງເລາະ ຫຼື ຂີ່ຊ້າງທີ່ເພິ່ນໄດ້ໃຫ້ບໍລິການ, ນອກຈາກນັ້ນສາມາດຊົມຫມູ່ບ້ານຊົນເຜົ່າ ທີ່ຕັ້ງຖິ່ນຖານໃກ້ກັບແມ່ນ້ຳເຊເສັດ, ຊົມວິຖີການດຳລົງຊີວິດຂອງປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າ, ການທຳມາຫາກິນ, ການຫາປາຂອງປະຊາຊົນ ທີ່ມີຄວາມຕິດພັນກັບສາຍນ້ຳແຫ່ງນີ້.
ບັນດາຜູ້ຄົນລວມທັງນັກທ່ອງທ່ຽວສ່ວນຫຼາຍມັກພາກັນມາທ່ຽວຫຼິ້ນ ແລະ ລົງຫຼິ້ນນ້ຳຫຼາຍທີ່ສຸດໃນໄລຍະບຸນປີໃໝ່ລາວຂອງທຸກໆປີ, ງານບຸນ ແລະ ມື້ພັກຜ່ອນທ້າຍອາທິດ. ຖ້າຫາກວ່ານັກທ່ອງທ່ຽວທ່ານໃດຕ້ອງການພັກຜ່ອນຢູ່ກັບທີ່ ເພື່ອທີ່ຈະໄດ້ສຳຜັດກັບທຳມະຊາດແບບດົນໆ ໃນບໍລິເວນດັ່ງກ່າວຍັງມີເຮືອນພັກ ແລະ ຣີສອດ ພ້ອມຄອຍບໍລິການສຳລັບນັກທ່ອງທ່ຽວທີ່ມັກໃນການພັກຜ່ອນ, ລັກສະນະທີ່ພັກແມ່ນເປັນຕູບນ້ອຍໆ ເຊິ່ງແຕ່ລະຫຼັງມີຮູບຊົງຄືເຮືອນລາວ, ໃຫ້ຄວາມສະດວກສະບາຍ ແລະ ມີຄວາມຈົບ ງາມເປັນເອກະລັກຂອງລາວລວມທັງມີຮ້ານອາຫານໄວ້ຄອຍບໍລິການນຳອີກ.
ຕາດເລາະຫ່າງຈາກຕົວເມືອງສາລະວັນໄປປະມານ 28 ກິໂລແມັດ ໄປຕາມເສັ້ນທາງ ສາລະວັນ ຫາ ປາກເຊ.
